Het is niet zo gek dat ik vanuit communicatie het teamcoachen ben ingerold. Teamcoaching heeft best wel een talige kant. Exacte woordkeuze van mensen vertelt je veel! Wat dacht je van dominante metaforen in een organisatie en de invloed ervan op teams? Metaforen zijn alles behalve ‘onschuldig’. Het heeft me altijd al geboeid. 17 jaar geleden studeerde ik er zelfs op af (Communicatiewetenschappen). 

Metaforen: we lenen een concept dat we goed kennen om het te gebruiken als kader voor iets anders.

Dit doen we voortdurend en vaak onbewust. Ouders met een huilbaby kunnen dit zien als een ‘test ondergaan’, maar ook als een ‘pad lopen’. Je kunt je voorstellen dat de laatste metafoor een stuk behulpzamer is en geen extra stress oplevert: elke dag is een stap en uiteindelijk kom je ergens anders. 

Metaforen geven je dus inzicht in leidende overtuigingen. Sterker nog, ze bepalen en beperken daadwerkelijk ons denken en handelen. We ‘leven in metaforen’*. Ook in organisaties en teams.

Gareth Morgan beschreef ooit 8 veelgebruikte metaforen waarmee we organisaties vatten**. Ze zijn nog altijd actueel: machine, organisme, brein, cultuur, politiek systeem, geestelijke gevangenis of een voortdurende transformatie. Niet moeilijk om te bedenken hoe verschillend deze metaforen het denken én handelen in organisaties beïnvloedt. 

Wat kun jij hiermee? Alles begint met goed luisteren.

• Welke van bovenstaande 8 metaforen herken jij in jouw organisatie?
• Wordt in visies geschreven over wendbaarheid en meebewegen? Maar spreekt het management vooral over uitrollen en doorpakken? Dan is ‘practice what you preach’ nog niet het geval.
• Mensen ‘meenemen’ in veranderingen? Klinkt nog steeds best dwingend, al is het wat verpakt. Wil je een mensgerichte aanpak? Dan is er meer nodig dan dat.
• Hoe wordt over een organisatieontwikkeling gesproken? Aan de slag met een ‘verwaarloosde organisatie’ roept een totaal ander beeld op dan samen op ‘expeditie’ gaan. (En vaak wordt de laatste metafoor gebruikt terwijl de eerste wellicht een eerlijker beeld zou schetsen).    

Benut dus metaforen:

1. als diagnose: ze helpen je beter zicht te krijgen op wat er speelt en waar blinde vlekken zitten.
2. als interventie: maak mensen er bewust van. Onderzoek of ze helpend of belemmerend zijn. Speel met en verken andere metaforen. 

Een nieuwe metafoor kan werken als een soort reset. Het biedt letterlijk een nieuw perspectief.

De kunst is dus ze slim én passend te gebruiken!

*) Metaphors we live by, Lakoff & Johnson
**) Images of Organization, Morgan